Các loại rủi ro phổ biến trong vận tải đường biển

1. Hoạt động vận tải đường biển hiện nay

Những hoạt động vận tải đường biển thường diễn ra ở các khu vực có vùng biển liền kề và nhiều cảng cho tàu cập bến.

Nhờ vào những ưu điểm vượt bậc như giao thông thuận tiện, khả năng vận tải nhiều loại hàng hóa cao, giúp hoạt động vận tải hàng hóa trở nên phổ biến, là nhân tố quan trọng trong hoạt động giao thương, xuất nhập khẩu. Đồng thời, nó thúc đẩy ngành vận tải biển bước lên tầm cao mới, tân tiến nhất trong hệ thống vận tải quốc tế.

2. Phương tiện sử dụng trong vận tải đường biển

Phương tiện sử dụng chuyên chở hàng hóa trên biển hết sức đa dạng và phong phú như tàu hàng làm lạnh, chở hàng bách hóa, container, du lịch và phà.

- Tàu hàng làm lạnh là phương tiện quan trọng, chở được những loại hàng hóa có khối lượng lớn, chủ yếu các mặt hàng như hải sản, hoa quả, thịt, sữa. Nhờ hệ thống làm lạnh nên nhiên liệu sử dụng tiêu tốn nhiều nên giá cả để vận tải hàng hóa bằng phương tiện này khá cao.

- Phà được sử dụng phổ biến ở những nơi hệ thống, mạng lưới sông ngòi dày đặc như đồng bằng sông Cửu Long. Chúng có kích thước nhỏ, thường dùng để chở người, vận tải hàng hóa ít với khối lượng không lớn. Phà ngoài biển di tải trong phạm vi hạn hẹp vì không đảm bảo an toàn di tải ra xa bờ.

- Tàu container được thiết kế diện tích chứa hàng lớn nên chở được các thùng hàng dạng hình khối. Loại tàu này có trọng tải lớn và vận tải hàng hóa nhiều nhất so với các phương tiện đường biển khác. Đặc biệt, vận tốc di tải của tàu lớn nên số lượng nhân viên làm việc trên tàu thường là 30 người, đảm bảo cho việc di tải và bốc dỡ hàng hóa.

- Tàu chở hàng bách hóa kích thước nhỏ, dùng chở những loại hàng hóa trọng lượng ít nên bốc dỡ, giao nhận nhanh chóng, dễ dàng và di tải ở phạm vi gần.

- Tàu du lịch thiết kế và trang trí khá bắt mắt, có dịch vụ cung cấp thức ăn và nước uống, đùng để chở khách đi du lịch, ngắm cảnh.

3. Những rủi ro khi vận tải bằng đường biển

Khi vận tải bằng đường biển có những rủi ro khó tránh khỏi, gây thiệt hại nghiêm trọng đến hàng hóa, khiến chủ hàng và phía cung cấp dịch vụ chịu tổn thất nặng nề.

Rủi ro từ thiên nhiên

Thời tiết là yếu tố quyết định cho tuyến đường vận tải trên biển diễn ra thuận lợi và suôn sẻ. Các hiện tượng bão, sóng lớn, biển động thường gấy ra tình trạng lật, nghiêng tàu, nghiêm trọng hơn là làm gãy thân tàu, dẫn đến hàng hóa bị rò rỉ, vỡ nát khi đè lên nhau.

Khi di tải trên biển, sét đánh trúng khiến hàng hóa bốc cháy, hư hại làm thất thoát số tiền lớn. Hay vỏ trái đất bị biến dạng, thay đổi mạnh, nơi dâng cao chỗ hạ thấp gây ra chấn động lớn dẫn đến hiện tượng sóng thần, hàng hóa bị mất mát.

Rủi ro từ tai nạn

Các tai nạn như mắc cạn, chìm đắm, cháy nổ hay đâm va đều gây tổn thương đến con tàu và hàng hóa bị rò rỉ, mất mát.

Khi đáy tàu chạm đất, chướng ngại vật làm tàu không thể di tải được gọi là mắc cạn. Chìm đắm khiến toàn bộ phần nổi của con tàu cùng hàng hóa nằm dưới nước. Trường hợp tàu hay phương tiện khác va vào nhau hoặc đâm vật thể (cố định, tải động, nổi) làm hàng hóa trên tàu bị xô lệch, xếp chồng lên nhau.

Rủi ro từ con người

Con người cũng là nguyên nhân gây ra rủi ro cho hàng hóa khi vận tải trên biển ví dụ như mất cắp, mất trộm, thiếu hụt hay không giao hàng do dành động phi pháp của thuyền trưởng và thuyền viên.

4. Rủi ro khi vận tải đường biển có được bảo hiểm?

Bảo hiểm cho những rủi ro gặp phải trong quá tình vận tải đường biển được chia làm hai loại chủ yếu:

- Rủi ro được bảo hiểm: khi có tính chất tự nhiên hoặc ngoài ý muốn như bão, lốc, tàu đắm, mất tích, mắc cạn, đâm va hoặc cháy nổ thì người sử dụng bảo hiểm hàng hóa sẽ được bên cung cấp dịch vụ bồi thường tuyệt đối.

- Rủi ro được bảo hiểm riêng: hoạt động phá hoại từ con người (chiến tranh, nội chiến, đình công, mất cắp, cướp biển) để được bao hiểm cần có một số điều khoản và thỏa thuận riêng của hai bên. Nếu người sử dụng bảo hiểm không mua bảo hiểm cho từng loại rủi ro cụ thể, quy định trong hợp đồng vận chuyển thì các rủi ro này xem như thuộc nhóm ngoại trừ.

- Rủi ro ngoại trừ: là các rủi ro do hành động chủ ý của con người hoặc do hàng hóa có tính chất tự nhiên sẽ không được bảo hiểm.